In aansluiting op het doel van de Stichting KinderVerzet & Vriendschap Toen & 
– Lessen rond de historische roman Het Verlaten Hotel, lesmateriaal daarvoor, organisatie en training van vrijwilligers.
– Organisatie van een jaarlijks evenement op de historische plek van kinderverzet in de Tweede Wereldoorlog in de Falckstraat
– Een speels monument KinderVerzet & Vriendschap aldaar
Organisatie en inhoud
Inhoud en organisatie van het project wordt gerealiseerd door ons comité met steun van onderwijs en organisatieprofessionals, Meer.
Na een pilot op een aantal scholen wordt het project uitgerold en landelijk aangeboden waarna evaluatie volgt als basis voor eventuele bijstelling dan wel uitbreiding van het beleidsplan.
Comité KinderVerzet & Vriendschap Toen & Nu. T 0622615090,
Bestuur: voorzitter Mirjam Elias, Job Cohen, Ceub van Lynden, Els van den Oever
Financiering
De Stichting KinderVerzet & Vriendschap Toen & Nu draagt zorg voor de financiering en realisering van deze drie elementen daarbij ondersteund door haar fondsenwervers.
HET PROJECT
‘Wat mij enorm aanspreekt is dat kinderen kunnen
spelen op en in een heus kunstwerk dat het verleden van die plek verbindt met nu.’
Directeur ASVO-school
Leren door te spelen, kijken, lezen, dansen, dichten, rappen en praten: een historische roman met een audiovisual en ander lesmateriaal, een musical en een theatrale manifestatie bij een speels monumentaal kunstwerk.
Samenvatting
Dit project beoogt kinderen van nu met een waar gebeurd verhaal te inspireren 
tot onderlinge loyaliteit. Met diverse leermiddelen gerelateerd aan KinderVerzet & Vriendschap in de Tweede Wereldoorlog uit de historische roman Het Verlaten Hotel. Het mondt uit in een jaarlijkse theatrale en muzikale manifestatie zonder plechtstatigheden waarin Toen wordt verbonden met Nu rondom een speels kunstwerk.
Tot nu toe was er weinig aandacht voor kinderverzet, zelden wordt erbij stil gestaan hoe ook loyale kinderen in verzet kwamen tegen onrecht in de Tweede Wereldoorlog. Voor volwassenen is er elk jaar de herdenking bij het monument De Dokwerker van de Februaristaking door Amsterdammers die in 1941 in verzet kwamen tegen de bezetting door Duitsland. Voor kinderen is er niets.
1. Aanleiding: Kinderen gescheiden door een muur.
Toen: Aanleiding voor dit project zijn leerlingen die begin Tweede Wereldoorlog werden gescheiden van hun Joodse klasgenootjes. In de voorloper van de Amsterdamse ASVO, (de Wilhelmina Catharinaschool aan de Weteringschans 263) stond na de grote vakantie ineens een muur om schoolvriendjes en vriendinnetjes te scheiden in Joods en niet-Joods. De voor- en achterkant kregen een hun eigen ingang, ook na school mochten vriendjes en vriendinnetjes niet meer samen spelen.
Nu: Muren die mensen scheiden zijn helaas weer actueel. Evenals mensen die anderen afwijzen omdat ze anders zijn. Ook bij kinderen mondt dat soms uit in het isoleren van een buitenbeentje. Hoe moedig zou het zijn om je juist te verzetten tegen getreiter door op te komen voor kinderen die anders zijn? Hoe dapper ben jij?
2. De basis Toen
De historische jeugdroman Het Verlaten Hotel van MirjamElias beschrijft de dilemma’s en frustraties van oorlogskinderen aan de voorkant van genoemde school door de alziende ogen van Ronny, fotograaf Ronald Sweering op wiens oorlogsjaren ze haar verhaal baseerde.
Samen met zijn beste vriendin en vriend organiseert Ronny (die dagelijks in diep geheim met een onderduikertje in een kelder speelt) een deel van de zwijgende meerderheid op hun school tot een verzetsgroepje.
Ronny groeide op als zoon van verzetsman Jacob Sweering, eigenaar- directeur van het – destijds populaire – hotel-restaurant Atlantic waar het Parool en het eerste homoblad Levensrecht werden opgericht. De WA werd eruit geslagen toen ze op gasten inhakten terwijl ze het bordje voor Joden verboden wilden ophangen.
Kinderen gescheiden door een muur
De Joodse leerlingen van de Wilhelmina Catherinaschool werden niet weggestuurd naar de aparte Joodse school maar geïsoleerd door een muur. Daardoor maakten ‘de voorkanters’ bewust mee dat er steeds een kind verdween. Dagelijks stonden ze op afstand te tellen. Ze leden eronder dat ze aan beide kanten van de school zelfs een andere ingang kregen. Vriendjes en vriendinnetjes mochten ook buiten school niet meer samen spelen.
‘De voorkanters’ kwamen op allerlei manieren in verzet, ze zongen door de muur Bring back my Bonny to me en gooiden briefjes naar ‘de achterkanters’. Zij aan zij vochten ze allemaal samen tegen een NSB- jeugdbende die achterkantkinderen te grazen nam bij de achteruitgang een steeg aan de Falckstraat. Op die locatie zou het monument moeten komen.
Nu
Muren die mensen scheiden zijn actueel vandaag de dag. Evenals mensen die anderen afwijzen omdat ze anders zijn. Bij kinderen mondt dat in toenemende mate uit in het isoleren en pesten van een buitenbeentje. Hoe moedig zou het zijn om, virtueel of realtime, samen met andere leerlingen op te komen voor kinderen die anders zouden zijn?
Om dit te stimuleren is er naast de Stichting een organiserend en een financierend comité met het doel een speels monument te ontwikkelen, leermiddelen te ontwikkelen, vrijwilligers te mobiliseren en organiseren alsmede een jaarlijkse manifestatie en een monument.
2. Project KinderVerzet & Vriendschap vult een leemte.
Dit project behandelt het universele thema van de zwijgende meerderheid. Het beoogt KinderVerzet & Vriendschap van nu te stimuleren door die van toen levend te houden. Mondjesmaat komen de laatste jaren verhalen naar buiten over kinderen en jongeren die tijdens de oorlog in verzet kwamen of eraan deelnamen. Maar er bestaat geen jaarlijkse herdenking kinderverzet om leerlingen ermee te inspireren over hun eigen moed, loyaliteit, trouw en vriendschap.
Er bestaat niet alleen weinig aandacht voor kinderverzet het kinderverzet tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt amper herdacht. In 1941 kwamen arbeiders in Amsterdam in verzet tegen de bezetting door Duitsland: de Februaristaking. Voor volwassenen is er elk jaar de herdenking van deze moedige daad bij het monument De Dokwerker.
3 Toen & Nu divers lesmateriaal met unieke focus
Dit project combineert diverse leermiddelen. Een kunstwerk, items uit een tentoonstelling en/of musical, een audiovisual, filmpjes voortvloeiend uit een historische roman uniek door de focus op de omgeving van slachtoffers. Uit de identificatie met ‘de voorkanters’ volgen logische vragen over nu: Wat doe jij als je ziet wat een ander wordt aangedaan? Wat kun je doen? Hoe pak je dat aan? Wie is moediger, degene die meelacht wanneer er iemand wordt gepest? Of degene die een groepje verzamelt dat niet meelacht, dat opkomt voor kinderen die gepest worden? Dat durft te laten merken dat ze er gewoon bij mogen horen.
Het project krijgt tegelijk ook een module geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.
4 De manifestatie rond het speelse monument waarin de lessen uitmonden geeft kinderen een toekomstgerichte tegenhanger van de herdenking bij De Dokwerker: een jaarlijkse manifestatie zonder plechtstatigheden. Het wordt speels, theatraal en muzikaal met scenes uit Het Verlaten Hotel. Er worden professionele rapdocenten ingezet voor raps en dans uit de musical Toen & NU en raps, en kunst- en literaire uitingen van leerlingen zelf.
We houden de geschiedenis levend door kinderen van nu te inspireren met de moed, trouw en vriendschap van kinderen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Voor de manifestatie KinderVerzet & Vriendschap wordt in het herdenkingsjaar draagvlak georganiseerd voor een pilot die een jaar later start met vijf basisscholen en vijf VWO scholen. De eerste manifestatie vindt met hen plaats op de beoogde locatie voor het monument, de Falckstraat begint het met een eerste steenlegging voor het kunstwerk in ontwikkeling. Daarnaast wordt een drietal scènes met zang (raps) opgevoerd door leerlingen van de bij het project betrokken scholen samen met acteurs.
5. HYBRIDE: ontwikkeling van het monument Kinderverzet & Vriendschap
Naast het diverse lesmateriaal dat toewerkt naar de jaarlijkse manifestatie wordt door de bekende kunstenaar Merijn Bolink gewerkt aan de ontwikkeling van het speelse kunstwerk KinderVerzet & Vriendschap op de historische plaats van het kinderverzet.
Bolink staat bekend om zijn veelzijdigheid: interactief, veelzeggend, confronterend, humoristisch en hufterproef werk van Bolink is op diverse steden in de openbare ruimte te vinden.
In Amsterdam maakte hij een imposant kunstwerk in het AMC, ook zijn Man met Schaap en De Apentafel zijn bekend. De opdracht aam hem luidde het bedenken en ontwikkelen van een hufterproof gedenkteken waarmee ook gespeeld kan worden. Enerzijds houdt het de herinnering aan de oorlog levend en kunnen kinderen van toen en hun kinderen er stilstaan bij de oorlog die trauma’s naliet die pas na generaties weg ebben.
Tevens maakt het een vertaalslag naar nu: wie moedig is komt op voor klasgenootjes die worden geïsoleerd en gepest. De beoogde locatie is de Falckstraat in Amsterdam bij de achteringang van de school waar leerlingen van de voor- en de achterkant de NSB- jeugdbende versloegen.
6. Samenwerking partners en draagvlak
Het spreekt voor zich dat vooraf duidelijk moest zijn hoe verschillende doelgroepen aankijken tegen een manifestatie en een herdenkingskunstwerk, is er behoefte aan en wat vindt men van de
locatie. Om die reden is in samenwerking met sociëteit De Tweede Uitleg in de Nieuwe Looierstraat tweemaal overlegd met de buurt. Op basis hiervan werden de schetsontwerpen veranderd waarna werd ingestemd met een kunstwerk op die locatie door Merijn Bolink en met een jaarlijkse herdenking. In aansluiting op dit initiatief organiseert de buurt voortaan op die plek een vrijheidsmaal op 5 mei.
Leerlingen buurtscholen: in voorgaande jaren is al gebleken dat kinderen enorm gegrepen worden door de oorlog. Kinderen van twee scholen onthulden samen een plaquette aan de voorkant van de school waarbij oud-leerlingen aanwezig waren en politici uit de deelraad. Groep acht van De Kleine Reus stelde in 2021 voor Het Verlaten Hotel te nemen als uitgangspunt van hun eindejaarsmusical
De leerlingenraad van de ASVO-school reageerde enthousiast op de diverse elementen in het schetsontwerp voor het kunstwerk. Ze kwamen met aanvullende voorstellen. ‘Ik zou zeker met zo’n cool monument gaan spelen. Niet één ding want je wilt wel van het een naar het ander.’
De Kleine Reus: twee ouders van leerlingen van de Kleine Reusschool waarvan een in de ouderraad, zijn respectievelijk voorzitter en penningmeester/secretaris van de Stichting KinderVerzet & Vriendschap.
Gemeente Verantwoordelijk deelraadwethouder Micha Mos gaf in een persoonlijk gesprek zijn fiat aan de jaarlijkse herdenking en het uitwerken van het schetsontwerp tot definitief ontwerp voor kinderverzet & vriendschap. Inmiddels verleent de gemeente ook subsidie.
4 en 5 mei Comité Amsterdam: Middels een brief van voorzitter Job Cohen die inmiddels is toegetreden tot het bestuur van het Comité ondersteunt hij het project van harte. Het Comité legde het contact met de betrokken wethouder en ook met de hoogste ambtenaar inzake de vergunningen die tevens over herdenkingen gaat.
De Hoornblazer en speeltuin U.J. Klaren: Ook met vrijwilligers die de jaarlijkse herdenking organiseren rond de Hoornblazer wordt samenwerking gezocht.